هەلبەت سرۆشتێ هەر بوونەوەرەکیە، تایبەت مرۆڤی، هەر د ئەزەل دا یا باشتر بۆ خوە بڤێت. دێ خوینین، ژبلی چیرۆکا قابیلی و هابیلێ و هەڤڕکیا وان ل سەر خوەشیا دونیایێ، ئەنجامێ وێ قابیلی هابیل کوشتی، هەر ژ کیستێ چیرۆکێن پرتووکێن پیرۆز، هەتا جێمک و جێمک هەڤڕکیێ دکن کو هەر د زکماک دا ژ هەڤالجێمکێ خوە ب هێزتر بن. نموونە ل سەر ڤێ گۆتنێ، هندەک ئەخباريێن تەفسیرێن دینی، وەسا ڤەدگێڕن کو یەعقووب پێغەمبەر هەڤالجێمک بوو دگەل عیسۆی، هەڤڕکیا وان د زکێ دایکێ دا ئەو بوو کو کی دێ بەری یێ دی ژ دایک بت و هێتە سەر دونیایێ. دوماهیێ عیسۆی هێز ب کارهینا و بەری یەعقووب پێغەمبەری بوو. ژ بەر هندێ هندەک شرۆڤەکارێن تەفسیرێ وەسا شرۆڤە دکەن کو دڤیا یەعقووب پێغەمبەر بەری ژ دایک ببا، لێ عیسۆی مافێ وی خوار و یاخیبوون ل سەر برایێ خوە یێ پشتی هینگێ بوویە پێغەمبەر کر، ژ بەر هندی پشتی وی هاتە هەبوونێ. مەبەستا من ل ڤێرە، هەر ئێکی دڤێت ل سەر بەهرا یێ دی بژیت و بەردەوامیێ ب پاراستنا نفش و جۆرێن خوە بدەت. تشارلز داروینی د تیۆریا خوە دا، ب ناڤێ (رەسەنێ جۆران) ب درێژی باسێ ڤێ پرۆسێسێ کریە و ئافراندنا هەموو بوونەوەران، ل سەر شەنگستەیێ گەشەسەندنێ ئێخستیە د گومانێ دا و دەرئەنجامێ وێ مان بۆ یێ باشتر هێلایە.
ئەم هەست پێ بکەین یان پێ نەکەین، ئەڤە د ژیانا مەیا رۆژانە ژی دا خویا دبت. ب کریار ئەم رۆژانە دبینین، کەس ژ مە نابێژت: ئەڤە بۆ تە ئەڤە بۆ من. راستیا وێ ئەم دبێژین ئەڤە بۆ من ئەڤە بۆ تە. ژ بەر هندێ د فۆلکلۆرێ کوردی دا ئاخڤتنێن نەمر هەنە ل سەر ڤێ ساخلەتێ، دەمێ دبێژن: هەلی وی و بابێ وی بەری بۆ بگەهتی و بگرت. هەر ئێک کوڕێ بابێ خوەیە. لێڤ ژ ددانا پێشترن. مرۆڤێ مرۆڤی گۆشتێ مرۆڤی بخۆت دێ هەستیکێن مرۆڤی ڤەشێرت… هتد. واتە مە بڤێت نەڤێت هێشتا گەوهەرێ مە یێ کەسۆکی هێشتا گەوهەرێ ئەشیرێ و ئۆجاخێ و قووناغا دەستپێکا مرۆڤێن نیاندرتالە و رۆحا خزمەتکرنا مرۆڤایەتیێ ل جەم پڕانیا خەلکێ ڤێ دەڤەرێ، هەکە هەبت ژی گەلەکا لاوازە.
خەلکێ ڤێ دەڤەرێ ل سەر ڤی بناغەی فرشک بوویە و مەزن بوویە. ژ بەر هندێ پڕانیا وان د ماراسۆنەکا بەردەوام دانە کو هەر ئێک بزاڤێ دکەت کو د شەڤ و رۆژەکا دا ژ یێ دی زەنگینتر لێ بهێت، یان چاڤ ل بەرپرسێن دز و گەندەل بکەن ب پلەکێ بچنە سەرێ ملەکێ. ئاڕیشە نینە ل سەر بەهرا کێ بت، حەلال بت یان حەرام بت، گرنگ ئەوە کو خانییێ وی و ترومبێلا وی ژیێ دراوسی و خەلکێ دی بلندتر و باشتر بت. پتر مساتەحە و ئەرد و خانی و کۆمپانی و کارگەهـ و بلۆکێن دۆلاری هەبن.
هەلبەت لاوازیا قانوونێ پتر پشتەڤانیا ڤی سستەمێ دارستان دکەت کو کەسانێن جەمباز، تەفشۆیێن بەرۆکا خوە، زکحەرام و خائین ل سەر بەهرا خەلکێ دی وێ قانوونا لاواز بۆ خوە ب دەلیڤە ببینن (استیغلال) بکەن و خوە وەک وان بەرپرسێن سامانێ گشتی بۆ خوە حەلال کری بگەهیننێ. بەرهەمێ ڤی دیمەنی ژی پشتی نێزیکی 30 سالێن حوکمڕانیا خۆمالی دیارە هەرێما کوردستانێ چاوا باجا وێ ددەت؟ هەلبەت
نینە د سیستەمێن چو وەلاتان دا کو هەمی وەک ئێک زەنگین ببن، ژ بەر کو هەکە مامۆستا، پێشمەرگە، فەرمانبەر، کرێکار، جۆتیار… هتد ب شێوەیەک کرێت وەک دز و گەندەلان زەنگین بوون و بوونە بازرگان، میکانزما ژیانا وەلاتەک هەمی چین و تویژە تێد دێ چاوا ب رێڤە چت؟ واتە، مافێ هەر کەسەکیە داخازیا ئەرک و مافێن خوە یێن شەرعی ل سەر ئاخا ژیواری ب رێکێن شەرعی بکەت، لێ رەنگە مافێ کەسێ ژ مە نەبت کو چاڤ ل گەندەل و دزان بکەین و ب وان رێکێن نەشەرعی خوە بگەهیننە ئارمانجێن ژ دەست دای.
هۆسا ئەم دێ ب کاکلەک مرۆڤێ نیاندرتالی ب رۆخسارێ مرۆڤەک مۆدرن بەردەوامیێ ب ژیانێ دەین و رۆژ بۆ رۆژێ دێ باشڤە زڤڕین، وەک نها ئەم گۆرەی ڤی سیستەمێ سەقەت دچین و ئەنجام ژی ئەمێ دبینین کو چینەکا زەنگینان ل سەر بەهرا گشتی یا ل هەرێمێ دەرکەتی کو پڕانیا وان بەریا نها تەلەڕووت بوون و ژ برسان دمرن، نها ملیاردێر و تلیاردێرێن باژێرێنە. ژ بەر هندێ زاڕەزارا دەستهەلاتێیە و نەشێن مووچەیێن خەلکەکی بدەت، هەکە ب هیڤیا بەغداڤە نەبت.
